Depressie is één woord waar je veel verschillende betekenissen aan kunt verbinden. Het is een stemmingsstoornis die elk aspect van het leven kan raken, maar toch duidelijk individuele kenmerken heeft.
Van somberheid tot gevoelens van wanhoop of hulpeloosheid, het effect ervan varieert van een milde verstoring tot een ernstigere, levensbedreigende invloed.
Periodes van verdriet en stemmingswisselingen maken deel uit van onze natuurlijke reactie op tegenslagen, maar als ze aanhouden, worden ze geclassificeerd als depressie en kunnen ze een aanzienlijk negatief effect hebben op het gezinsleven, relaties, werk en gezondheid.
Depressie komt veel voor. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie lijden er wereldwijd meer dan 264 miljoen mensen van alle leeftijden aan een depressie.1 De last van depressie en andere psychische aandoeningen neemt toe en elk jaar krijgt 25% van de Europese bevolking te maken met depressie of een angststoornis.2
De triggers kunnen velerlei zijn. Onderzoeken hebben bevestigd dat grote factoren zoals dakloosheid, werkloosheid, gebrek aan onderwijs en kansen en zwaar bijdragen tot geestelijke gezondheidsproblemen bij jonge Europeanen. Maar ook schijnbaar kleinere incidenten of verstoringen in relaties kunnen een depressie inluiden.
Eurofound, een EU-agentschap voor de verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden, heeft vastgesteld dat 14% van de jonge volwassenen het risico loopt op een depressie, terwijl 4% van de mensen in de leeftijd van 15 tot 24 jaar in Europa al in de greep is van een chronische depressie.3
Het is niet gemakkelijk om de oorzaken van depressie te herkennen en ermee om te gaan, en er rust nog steeds een stigma op het zoeken naar hulp, zodat miljoenen mensen in stilte lijden, ook al zijn er effectieve behandelingen beschikbaar.
Met een vriend of familielid over problemen praten is een belangrijke maar vaak moeilijke eerste stap. Daarbij komt dat de meeste mensen zich schamen of aarzelen om hulp te bieden omdat ze niet begrijpen hoe ze contact moeten leggen of het gevoel hebben dat ze niet beschikken over de vaardigheden om een verschil te maken.
Collegiale ondersteuning, door een vriend of familielid, is een van de meest effectieve eerste stappen in een behandeltraject dat Cognitieve Gedragstherapie (CGT) en interpersoonlijke psychotherapie en zorgvuldig toegepaste antidepressie-medicatie kan omvatten.
Vijf tips om een iemand met een depressie te helpen
1. Let goed op de signalen
Afgezien van somberheid of een slecht humeur zijn er andere signalen die een vroegtijdige waarschuwing zijn voor het opkomen van een depressie. Iemand kan depressief zijn als ze geen belangstelling meer hebben voor dingen waar ze normaal plezier aan beleven, lusteloos zijn, te veel eten of niet meer eten, moeite hebben met concentreren of slapen, of zich terugtrekken van familie en vrienden.
2. Hoe begin je een gesprek
Het juiste moment en de juiste woorden vinden om een gesprek over depressie te beginnen kan moeilijk zijn, dus het is de moeite waard enkele zinnen te kiezen waaruit blijkt dat je je zorgen maakt over hen en wilt weten hoe het met ze gaat.
Het vinden van de juiste tijd en plaats kan het gemakkelijker maken, zoals het aankaarten wanneer de persoon ontspannen is en op een tijd en plaats waar er geen afleidingen zijn.
De liefdadigheidsinstelling Age UK stelt: “Je kunt je ongemakkelijk voelen om een gevoelig onderwerp ter sprake te brengen, vooral als de persoon over wie je je zorgen maakt niet vaak over zijn of haar emoties praat. Leg uit waarom je bezorgd bent, maar vermijd een diagnose te stellen of oplossingen op te dringen.”4 Gebruik woorden die ze begrijpen en waarmee ze zich kunnen identificeren.
3. Bied een luisterend oor
Een goede luisteraar zijn is een daad van vriendschap en de waarde daarvan mag nooit worden onderschat. We weten allemaal dat alleen al het praten over een probleem de spanning kan verminderen en het minder somber kan doen lijken, dus de kans is groot dat ze zich openstellen.
Depressie kan een complexe kluwen emoties zijn en meelevend luisteren, zonder te oordelen, is veel effectiever dan proberen het te ontrafelen en actieplannen op te stellen.
Geef liever steun dan oplossingen aan te dragen, maar wees betrokken bij wat je hoort en reageer waar mogelijk met zorg en mededogen.
Moedig de persoon aan om professionele hulp te zoeken, het is geen schande om te vragen om behandeling en, indien nodig, ondersteuning met medicijnen aangepast aan de behoeften van de persoon. Een tijdige en correcte opvolging door een deskundige arts kan zeer nuttig zijn om de precieze aard van de aandoening vast te stellen en het juiste behandelingsplan op te stellen.
4. Houd contact
De donkere wolken trekken waarschijnlijk niet op na één gesprek. Houd contact zodat ze weten dat je er bent en om ze geeft; en maar niet elk gesprek hoeft over depressie te gaan.
Laten weten dat ze belangrijk voor je zijn, is versterkend en je kunt positiviteit delen en ze voorzichtig herinneren aan goede tijden en hun kwaliteiten. Depressie kan isolerend en eenzaam zijn, dus regelmatig contact kan het effect ervan verminderen.
Als je met die persoon samenwoont, zijn er meer kansen om met kleine gebaren van vriendelijkheid te onderstrepen dat je om ze geeft.
5. Zorg voor jezelf
Het kan veel energie kosten om te zorgen voor een geliefde die depressief is. Je moet misschien meer praktische zaken voor hen regelen en omgaan met je eigen zorgen, dus het is belangrijk dat je gezond blijft en tijd voor jezelf hebt.
Ontspan of oefen mindfulness en neem af en toe een pauze. Je hebt emotionele energie nodig om een geliefde of vriend te steunen in tijden van nood.
Bronnen:
1. World Health Organization. Depression. January 2020. Accessed January 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression
2. World Health Organization Regional Office for Europe. Depression in Europe: facts and figures. October 2012. Accessed January 2021. https://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/mental-health/news/news/2012/10/depression-in-europe/depression-in-europe-facts-and-figures
3. Eurofound. Crisis point: Well-being of young people still defined by the economic crisis. July 2019. Accessed January 2021. https://www.eurofound.europa.eu/news/news-articles/crisis-point-well-being-of-young-people-still-defined-by-the-economic-crisis?&utm_campaign=quality-of-life-and-public-services&utm_content=ef19041&utm_source=twitter&utm_medium=social-network
4. Age UK. Depression and Anxiety. Accessed January 2021. https://www.ageuk.org.uk/information-advice/health-wellbeing/conditions-illnesses/depression-anxiety/
