Αν και το στρες μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, δεν αποτελεί ιατρική πάθηση. Το στρες είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού όταν αισθάνεται πίεση και αποτελεί φυσιολογικό κομμάτι της καθημερινότητας.
Το στρες θεωρείται συχνά αρνητικό αίσθημα. Ωστόσο, οι επιδράσεις του μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε πιεστικές καταστάσεις, κινητοποιώντας σας ή ακόμα και γεμίζοντάς σας με ενθουσιασμό απέναντι σε μια πρόκληση.
Οι τρόποι που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να μειώνουν ή να διαχειρίζονται το στρες τους ποικίλλουν και συχνά εξαρτώνται από την αιτία του στρες.
Όταν αισθανόμαστε πιεσμένοι, το σώμα μας απελευθερώνει κορτιζόλη και αδρεναλίνη. Αυτές είναι οι ορμόνες που υποστηρίζουν την αντίδραση «πάλη ή φυγή». Παρότι αυτή η ορμονική ώθηση ενδέχεται να φανεί χρήσιμη για την αντιμετώπιση μιας βραχυπρόθεσμης κατάστασης, η παραγωγή υψηλών επιπέδων κορτιζόλης και αδρεναλίνης σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την υγεία σας. Όταν κατανοείτε τι προκαλεί το στρες σας, μπορεί να έχετε τη δυνατότητα να διαχειριστείτε καλύτερα τις επιπτώσεις του.
Το στρες μπορεί να προκληθεί από δύσκολες ή περίπλοκες καταστάσεις, είτε στην εργασία μας είτε στην προσωπική μας ζωή. Τα ζητήματα που προκαλούν στρες μπορεί να είναι προσωρινά ή να υπάρχει ένας τομέας της ζωής μας, όπως η δυσαρέσκεια για την εργασία μας, που προκαλεί συνεχώς προβλήματα.
Στις καταστάσεις που προκαλούν στρες συνήθως περιλαμβάνεται η αίσθηση έλλειψης ελέγχου όσον αφορά το τι συμβαίνει ή πιθανές εκβάσεις γεγονότων, ή όταν αισθανόμαστε τόσο μεγάλη πίεση που δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε σε όλες τις απαιτήσεις της ζωής.
Ενίοτε, μπορεί να αντιμετωπίσουμε ένα γενικό αίσθημα στρες, χωρίς όμως να μπορούμε να εντοπίσουμε την ακριβή αιτία. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι αισθανόμαστε υπό πίεση με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, η ανησυχία για τα χρήματα μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις μας και να έχουν έπειτα και τα δύο αυτά στοιχεία αρνητικές επιπτώσεις στην ευεξία μας.
Όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν στρες κατά καιρούς. Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι μαθαίνουν να διαχειρίζονται το στρες και ακόμα και να αξιοποιούν τις θετικές του πτυχές καλύτερα από άλλους.
Οι αιτίες και οι επιπτώσεις του στρες διαφέρουν από άτομο σε άτομο, καθώς όλοι έχουμε διαφορετικές εμπειρίες ζωής και δίκτυα υποστήριξης που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε την πίεση με διάφορους τρόπους.
Οι μισοί περίπου εργαζόμενοι στην Ευρώπη θεωρούν ότι το στρες είναι συχνό φαινόμενο στον χώρο εργασίας τους και συμβάλλει περίπου στις μισές ημέρες εργασίας που χάνονται.
Το στρες μπορεί να προκαλέσει πολλά διαφορετικά συμπτώματα. Μπορεί να επηρεάσει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική σας υγεία, καθώς και τον τρόπο που συμπεριφέρεστε. Μερικά από τα συμπτώματα μπορεί να έχουν επακόλουθες επιπτώσεις. Για παράδειγμα, εάν το στρες σάς προκαλεί προβλήματα με την πέψη, αυτό μπορεί να επηρεάσει με τη σειρά του τη διατροφή σας και έπειτα τη γενική σωματική σας υγεία, κάτι που μπορεί στη συνέχεια να γίνει μια επιπλέον πηγή στρες.
Το στρες μπορεί να προκαλέσει σωματικά, ψυχικά και συμπεριφορικά συμπτώματα.
Παραδείγματα σωματικών συμπτωμάτων:
Παραδείγματα ψυχικών συμπτωμάτων:
Παραδείγματα αλλαγών στη συμπεριφορά:
Παρότι το περισσότερο στρες είναι φυσιολογικό μέρος της καθημερινότητας χωρίς μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, το συνεχόμενο στρες μπορεί να έχει επακόλουθες συνέπειες και να συνδέεται με θέματα ψυχικής υγείας.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από χρόνιο στρες ή συχνά και υψηλά επίπεδα στρες, το οποίο δεν μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά ενδέχεται να εμφανίσουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, όπως το άγχος ή η κατάθλιψη.
Η πίεση που προκαλεί η ανάγκη διαχείρισης των προβλημάτων ψυχικής υγείας μπορεί, με τη σειρά της, να γίνει και αυτή αιτία στρες.
Οι επιπτώσεις του στρες στο εκάστοτε άτομο ποικίλουν ανάλογα με το πόσο καλά μπορεί να τις διαχειρίζονται, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να επηρεαστεί από παράγοντες όπως η συναισθηματική του ανθεκτικότητα, τα βιώματά του κατά την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων, το δίκτυο υποστήριξης που αποτελείται από την οικογένεια και τους φίλους του, καθώς και το πόσο καλά πηγαίνουν άλλοι τομείς της ζωής του εκείνη τη στιγμή.
Παρότι μπορεί να έχετε συνειδητά επίγνωση ότι βρίσκεστε υπό πίεση, οι πρώτες πραγματικές ενδείξεις ότι το στρες επηρεάζει την ευεξία σας είναι συχνά τα σωματικά συμπτώματα, όπως το να δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε παρότι νιώθετε κουρασμένοι ή να έχετε πονοκεφάλους ή προβλήματα με την πέψη.
Οι αιτίες και οι παράγοντες κινδύνου του στρες ποικίλλουν ανάλογα με το κάθε άτομο. Το στρες αυτό καθαυτό μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας.
Το στρες συνήθως προκαλείται από καταστάσεις στην καθημερινότητά σας που προκαλούν πίεση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αρνητική πίεση, όπως προβλήματα με την εργασία, ή τις φυσικές προκλήσεις που γίνονται αισθητές όταν έρχονται σημαντικές αλλαγές στη ζωή, όπως ένας γάμος, η γέννηση ενός μωρού ή η συνταξιοδότηση. Ακολουθούν συνήθη αίτια του στρες:
Υπάρχουν γεγονότα που γενικά θεωρούνται χαρμόσυνα, αλλά τα οποία μπορούν να προκαλέσουν στρες, όπως:
Το στρες δεν προκαλείται πάντα από ένα μόνο μεγάλο ζήτημα. Μπορεί επίσης να προκληθεί από ένα πλήθος μικρότερων ανησυχιών που συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου.
Το στρες δεν είναι κληρονομικό. Ωστόσο, η ικανότητά σας να αντιμετωπίζετε το στρες και τις επιπτώσεις του μπορεί να επηρεαστεί από τη συμπεριφορά και τις τεχνικές που μάθατε σε νεαρή ηλικία.
Το να βρίσκεται κάποιος υπό πίεση είναι φυσιολογικό μέρος της ζωής και όλοι μας αισθανόμαστε στρεσαρισμένοι κάποιες φορές. Το στρες που αισθάνεστε όταν βρίσκεστε υπό πίεση μπορεί να αποτελέσει θετική δύναμη που σας βοηθάει να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις και σας κινητοποιεί να διαχειριστείτε αποτελεσματικά δύσκολες καταστάσεις. Ωστόσο, μπορεί επίσης να έχει αρνητικές επιδράσεις, ανάλογα με τη διαχείρισή του.
Το αίσθημα του στρες είναι συνήθως αποτέλεσμα καθημερινών γεγονότων προσωρινής διάρκειας και μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου. Το στρες αυτού του είδους είναι φυσιολογικό μέρος της ζωής. Ωστόσο, το μακροπρόθεσμο στρες που δεν αντιμετωπίζεται καταλλήλως μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας και επιλογές που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία και το προσδόκιμο ζωής.
Όταν το στρες είναι συνεχές, τα προσωρινά συμπτώματα που σχετίζονται με αυτό μπορούν να εξελιχθούν σε χρόνια προβλήματα υγείας που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό και το πεπτικό σύστημα, καθώς και να προκαλέσουν προβλήματα με την καρδιά, τον ύπνο και την αναπαραγωγική υγεία.
Με την πάροδο του χρόνου, το χρόνιο στρες μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψηή το άγχος. Αυτά τα προβλήματα μπορεί να επιδεινωθούν από αλλαγές στη συμπεριφορά κάποιου, όπως η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ ή το κάπνισμα.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία ή φαρμακευτική αγωγή για το στρες, επειδή δεν αποτελεί καθαυτό ιατρική πάθηση. Ωστόσο, διατίθεται υποστήριξη για τη μείωση των επιπτώσεών του και για τη διαχείριση των πιθανών συμπτωμάτων.
Εάν δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε το στρες ή εάν τα συμπτώματα του στρες ή του άγχους επιμένουν, θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας ή άλλο επαγγελματία υγείας, καθώς υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές που μπορεί να σας βοηθήσουν. Σε αυτές περιλαμβάνονται ψυχοθεραπείες μέσω ομιλίας, φαρμακευτική αγωγή, ενσυνειδητότητα, οικοθεραπεία και συμπληρωματικές θεραπείες.
Επιδρά στον άξονα εντέρου-εγκεφάλου και βοηθά στη ρύθμιση των βιολογικών ουσιών που ρυθμίζουν, με τη σειρά τους, το στρες. Το μαγνήσιο συμπληρώνει τη δράση καισυμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Υπάρχουν διάφορα φάρμακα που μπορούν να συμβάλουν στη μετρίαση ή τη διαχείριση ορισμένων επιπτώσεων του στρες.
Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει αντικαταθλιπτικά για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης ή του άγχους, ή φάρμακα που θα σας βοηθήσουν να κοιμηθείτε ή να διαχειριστείτε σωματικά συμπτώματα, όπως τα πεπτικά προβλήματα ή η υψηλή αρτηριακή πίεση.
Ωστόσο, ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας ζητήσει να δοκιμάσετε πρώτα τρόπους μείωσης των επιπτώσεων του στρες που δεν περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, όπως ψυχοθεραπείες μέσω ομιλίας.
Οι ψυχοθεραπείες μέσω ομιλίας έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίζουν ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ψυχικά και συναισθηματικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του στρες. Εάν δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε το στρες σας, μπορείτε να συζητήσετε πρώτα τα προβλήματά σας με τον γιατρό σας, καθώς εκείνος θα έχει τη δυνατότητα να σας συμβουλεύσει ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσετε. Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα ψυχοθεραπειών μέσω ομιλίας:
Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει μια σημαντική σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου μας, του εντέρου μας και των ευεργετικών μικροοργανισμών που ζουν μέσα στο πεπτικό μας σύστημα (γνωστή ως «άξονας μικροβιώματος εντέρου-εγκεφάλου»), η οποία μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τις στρεσογόνες περιόδους.
Ορισμένες τροφές θεωρείται ότι βοηθούν στη διαχείριση του στρες, μειώνοντας τα επίπεδα των ορμονών του στρες, της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης, στο σώμα. Είναι επίσης σημαντικό να ακολουθείται μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή, ώστε να υποστηρίζεται η γενική σωματική σας υγεία και να διατηρείται υπό έλεγχο η αρτηριακή σας πίεση και η υγεία της καρδιάς σας.
Στα τρόφιμα που θεωρείται ότι βοηθούν στη μείωση του στρες περιλαμβάνονται τα εξής:
Η σωματική δραστηριότητα είναι ένας καταπληκτικός τρόπος να βελτιώσετε τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική σας ευεξία, ενώ σας βοηθάει να διαχειρίζεστε τις επιπτώσεις του στρες και να βελτιώνετε τη διάθεσή σας.
Το να αυξήσετε τη σωματική σας δραστηριότητα δεν σημαίνει ότι πρέπει να πάτε στο γυμναστήριο, να εγγραφείτε σε μαθήματα αεροβικής ή να κάνετε οργανωμένα αθλήματα: Μπορείτε να δραστηριοποιηθείτε όπως θέλετε εσείς.
Η σωματική δραστηριότητα για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα μπορεί να βελτιώσει την αίσθηση ευεξίας και αυτοεκτίμησης. Για να αυξήσετε τη δραστηριότητά σας, μπορείτε να βρείτε ομάδες περπατήματος ή άλλες δωρεάν δραστηριότητες στην περιοχή σας, ή να ρωτήσετε για ομαδικές δραστηριότητες όπως μαθήματα χορού, γιόγκα ή κολύμβησης που μπορεί να σας αρέσουν.
Αν έχει περάσει αρκετός καιρός από την τελευταία φορά που ασχοληθήκατε με τη σωματική δραστηριότητα και σας φαίνονται όλα αυτά δύσκολα, μπορείτε να ξεκινήσετε ανεβάζοντας τους ρυθμούς της δραστηριότητάς σας στο σπίτι, ανεβοκατεβαίνοντας τις σκάλες πιο συχνά, χορεύοντας όταν ακούτε μουσική ή φροντίζοντας τον κήπο. Εάν έχετε κάποια αναπηρία ή μακροχρόνια πάθηση υγείας, θα πρέπει να ρωτήσετε τον γιατρό σας για το πώς μπορείτε να ασκηθείτε περισσότερο με ασφάλεια.
Με το να ενσωματώνετε την τακτική σωματική δραστηριότητα στην καθημερινότητά σας, αντί να τη θεωρείτε υποχρεωτική «γυμναστική», μπορείτε να δημιουργήσετε καλές συνήθειες για όλη σας τη ζωή. Μπορείτε επίσης να εξετάσετε επιπλέον τρόπους για να βελτιώσετε την ευεξία σας, όπως ο διαλογισμός και οι ασκήσεις αναπνοής.
Παρότι ένας βαθμός στρες είναι αναπόφευκτος στην καθημερινότητά μας, υπάρχει δυνατότητα μείωσης και διαχείρισης των επιπτώσεών του.
Με το εντοπίζετε τους παράγοντες που προκαλούν το στρες σας, μπορεί να αποκτήσετε τη δυνατότητα να τους αποφύγετε σε ορισμένες περιπτώσεις ή να αναπτύξετε τη συναισθηματική ανθεκτικότητα που θα σας επιτρέπει να αντιμετωπίσετε καλύτερα το στρες. Με το να αναγνωρίζετε τα συμπτώματα, θα μπορείτε επίσης να τα μειώσετε ή να τα διαχειρίζεστε καλύτερα.
Μια ανάλυση των στοιχείων που διεξήγαγε το New Economics Foundation υποδηλώνει ότι υπάρχουν πέντε βήματα που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε την ψυχική σας υγεία και ευεξία:
Προσπαθήστε να κρατάτε επαφή με ανθρώπους που μπορούν να σας παρέχουν συναισθηματική στήριξη και πρακτική βοήθεια, και να περνάτε χρόνο με την οικογένειά σας, για παράδειγμα τρώγοντας μαζί. Να φροντίζετε να έχετε χρόνο για την κοινωνική ζωή σας. Μπορείτε, για παράδειγμα, να κανονίσετε να πάτε μια βόλτα με φίλους ή να βγείτε για φαγητό με έναν συνάδελφο. Μπορείτε να βρείτε έναν εθελοντικό ρόλο που θα σας κινητοποιεί να βγείτε από το σπίτι.
Η τακτική άσκηση στηρίζει τη σωματική και ψυχική σας υγεία. Προσπαθήστε να περιλαμβάνετε τακτικά τα είδη της δραστηριότητας που σας αρέσουν στην καθημερινότητά σας. Να θυμάστε ότι δεν χρειάζεται να συμμετέχετε σε οργανωμένη άσκηση ή να πηγαίνετε στο γυμναστήριο. Μπορείτε να δραστηριοποιείστε όπως σας αρέσει και στο επίπεδο που αισθάνεστε άνετα. Να συζητάτε τις ιδέες σας με τον γιατρό σας, εάν έχετε αμφιβολίες σχετικά με το επίπεδο δραστηριότητας που είναι ασφαλές για εσάς, όπως, για παράδειγμα, εάν έχετε κάποιο μακροχρόνιο πρόβλημα υγείας.
Η εκμάθηση μιας νέας δεξιότητας μπορεί να βελτιώσει την ψυχική ευεξία, την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή σας. Σκεφτείτε το ενδεχόμενο να συμμετάσχετε σε ένα μάθημα σε μια σχολή στην περιοχή σας, όπου μπορείτε να μοιραστείτε την εμπειρία σας και να κάνετε νέες γνωριμίες. Αν δεν θέλετε να συμμετέχετε σε κάποιο μάθημα, δοκιμάστε κάτι καινούργιο στο σπίτι, όπως τα μαστορέματα ή το μαγείρεμα. Μπορείτε μάλιστα να ρωτήσετε αν υπάρχουν ευκαιρίες μάθησης στη δουλειά σας.
Οι πράξεις γενναιοδωρίας και καλοσύνης μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της ψυχικής σας ευημερίας, δημιουργώντας θετικά συναισθήματα, δίνοντάς σας έναν σκοπό και βοηθώντας σας να συνδεθείτε με άλλους ανθρώπους. Να στηρίζετε τους άλλους ανθρώπους, με το να ρωτάτε τους φίλους, τους συγγενείς ή τους συναδέλφους σας πώς είναι και να ακούτε πραγματικά την απάντησή τους. Μπορείτε επίσης να προσφέρετε εθελοντικό έργο στην κοινότητά σας ή να περνάτε χρόνο με ανθρώπους που χρειάζονται στήριξη ή συντροφιά.
Να δίνετε περισσότερη προσοχή στην παρούσα στιγμή, καθώς αυτή η πράξη μπορεί να βελτιώσει την ψυχική σας ευεξία. Στην ενσυνειδητότητα περιλαμβάνονται οι σκέψεις και τα συναισθήματά σας, το σώμα σας και το περιβάλλον σας. Η ενσυνειδητότητα μπορεί να αλλάξει θετικά το πώς αισθάνεστε για τη ζωή και τον τρόπο που προσεγγίζετε τις προκλήσεις. Ρωτήστε τον γιατρό ή επαγγελματία υγείας που σας συμβουλεύει για να μάθετε πού μπορείτε να λάβετε καθοδήγηση για την ενσυνειδητότητα.
Πολλές έρευνας για το στρες επικεντρώνεται στους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα συμπτώματά του. Για παράδειγμα, έχει διεξαχθεί έρευνα σχετικά με το πώς μπορεί η μουσική να οδηγήσει σε αισθήματα ευχαρίστησης και πώς επιδρά στο στρες των ζευγαριών και στην ανάρρωση από στρεσογόνες καταστάσεις.
Μια εργασία που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Experimental and Molecular Medicine εξετάζει επίσης την επίδραση του στρες στην απελευθέρωση της ορμόνης ντοπαμίνης και πώς μας βοηθά να επιλέξουμε τον καλύτερο τρόπο για να αντιμετωπίσουμε τις στρεσογόνες καταστάσεις.
Το αμερικανικό περιοδικό Psychology Today έχει σκιαγραφήσει την έρευνα που αφορά τις στρατηγικές για τη διαχείριση του στρες. Στις μεθόδους που πραγματεύεται περιλαμβάνεται το να αναδιαμορφώνουμε τους στρεσογόνους παράγοντες σε μια λιγότερο αρνητική μορφή, το να προγραμματίζουμε καλύτερα, να μαθαίνουμε να χαλαρώνουμε, να επιβεβαιώνουμε τις αξίες μας και να αξιοποιούμε τα δυνατά μας σημεία, να συγχωρούμε πιο εύκολα, να ασκούμαστε στην ενσυνειδητότητα και να εκφράζουμε ευγνωμοσύνη.
Ερευνητές που εξετάζουν τον άξονα εντέρου-εγκεφάλου διερευνούν επίσης τη σημασία του ανθρώπινου μικροβιώματος (των «καλών» βακτηρίων και άλλων μικροοργανισμών που ζουν στο πεπτικό μας σύστημα). Έχει διαπιστωθεί ότι το μικροβίωμα του εντέρου εμπλέκεται σε διάφορες παθήσεις που σχετίζονται με το στρες, την κατάθλιψη και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, αν και απαιτείται πρόσθετη έρευνα με ανθρώπους για να αποκαλυφθεί η σχετική επίδραση και η αιτιώδης συμβολή του μικροβιώματος στις διαταραχές που σχετίζονται με το στρες.
Εγγραφείτε στη λίστα αλληλογραφίας μας
Για να λαμβάνετε τις τελευταίες ενημερώσεις από το blog της Neuraxpharm.
Για να αποκτήσετε πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες, πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα διαπιστευτήριά σας
Δεν έχετε προφίλ; Εγγραφείτε
