Άγχος

Σχετικά άρθρα

Επιληψία και συμμετοχή στο σχολείο: Μπορεί το παιδί μου να πηγαίνει κανονικά σχολείο, εάν διαγνωστεί με επιληψία;

Ψυχική υγεία και ευεξία κατά την πανδημία COVID-19: Επιπτώσεις και συμβουλές

Άγχος

Το άγχος είναι η αίσθηση ανησυχίας, έντασης ή φόβου. Μπορεί να είναι ήπιο ή έντονο. Το άγχος παίρνει τη μορφή σκέψεων, συναισθημάτων και σωματικών αισθήσεων.

Η Neuraxpharm παρέχει εναλλακτικές φαρμακευτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του άγχους και μόλις ο γιατρός σας εξακριβώσει ποιες είναι οι συγκεκριμένες ανάγκες σας, μπορεί να συνταγογραφήσει το προϊόν που προσαρμόζεται καλύτερα στις ανάγκες και την πάθησή σας.

Μάθετε περισσότερα για το άγχος, τα συμπτώματα που προκαλεί, τη διαχείριση και την αντιμετώπισή του.

Τι είναι το άγχος;

Το άγχος είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού σε μια δυνητικά επικίνδυνη ή δύσκολη κατάσταση. Είναι ένα αίσθημα δυσφορίας, ανησυχίας, φόβου ή τρόμου για το τι μέλλει γενέσθαι. Η περιστασιακή αίσθηση άγχους είναι απολύτως φυσιολογική και μπορεί μάλιστα και να είναι ωφέλιμη. Το άγχος μπορεί να μας βοηθήσει να προετοιμαστούμε για συγκεκριμένες καταστάσεις, παρακινώντας μας να εστιάσουμε την προσοχή μας και να βρισκόμαστε σε εγρήγορση για τυχόν κινδύνους.

Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να ελέγξουν το άγχος τους. Όταν το άγχος κάποιου ανθρώπου διατηρείται σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα, επηρεάζοντας έτσι τις κανονικές, καθημερινές του δραστηριότητες, πιθανώς να υφίσταται αγχώδης διαταραχή.

Ποιοι είναι οι κύριοι τύποι άγχους;

Διαφορετικοί άνθρωποι βιώνουν διαφορετικά το άγχος. Ωστόσο, οι αγχώδεις διαταραχές διαφέρουν από τα φυσιολογικά συναισθήματα νευρικότητας και στρες, και συνεπάγονται υπέρμετρο άγχος ή φόβο.

Αν και ακούγεται συχνά ότι οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν χαρακτηριστικό της σύγχρονης καθημερινής ζωής, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ποσοστά επιπολασμού του άγχους έχουν αλλάξει με την πάροδο των ετών.

Οι αγχώδεις διαταραχές που διαγιγνώσκονται πιο συχνά είναι η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή πανικού, οι φοβίες, η διαταραχή κοινωνικού άγχους (κοινωνική φοβία) και η διαταραχή άγχους αποχωρισμού:

Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή: Μια χρόνια πάθηση η οποία προκαλεί τακτικά σε έναν άνθρωπο αισθήματα άγχους για μια ευρεία ποικιλία θεμάτων ή καταστάσεων που εμφανίζονται στην καθημερινότητα. Τα ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματά της διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά περιλαμβάνουν την ανησυχία, δυσκολία στη συγκέντρωση ή τον ύπνο, ζάλη και αίσθημα παλμών.

Διαταραχή πανικού: Ξαφνικές και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις έντονου φόβου που μπορεί να διαρκέσουν μερικά λεπτά ή και περισσότερο. Μερικές φορές, αυτές οι κρίσεις συμβαίνουν χωρίς προφανή λόγο. Ένας άνθρωπος που παθαίνει κρίση πανικού βιώνει μια ξαφνική έξαρση ψυχικών και σωματικών συμπτωμάτων. Μπορεί να αισθάνεται σαν να χάνει τον έλεγχο, σαν να παθαίνει καρδιακή προσβολή ή ακόμα και να σαν να πεθαίνει.

Φοβία: Ο ανυπέρβλητος, άκρατος φόβος απέναντι σε ένα αντικείμενο, ένα ζώο, έναν τόπο, μια κατάσταση ή ένα συναίσθημα. Παραδείγματα φοβίας είναι η αγοραφοβία (αίσθημα φόβου σε ανοικτούς χώρους ή την αδυναμία διαφυγής) και η ακροφοβία (έντονος φόβος απέναντι στα ύψη).

Διαταραχή κοινωνικού άγχους (κοινωνική φοβία): Ο φόβος ή τρόμος σε κοινωνικές περιστάσεις. Δεν πρόκειται απλώς για ένα αίσθημα ανησυχίας απέναντι σε μια κοινωνική εκδήλωση, αλλά αφορά την υπέρμετρη ανησυχία για καθημερινές κοινωνικές συναναστροφές, όπως είναι οι συναντήσεις, η έναρξη συνομιλιών, οι τηλεφωνικές συνομιλίες, τα ψώνια ή η εργασία.

Διαταραχή άγχους αποχωρισμού: Έντονος φόβος αποχωρισμού από ένα συγκεκριμένο άτομο, από ομάδες ανθρώπων ή κατοικίδια. Αν και πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι η διαταραχή άγχους αποχωρισμού συναντάται μόνο στα παιδιά, μπορούν και ενήλικες να πάσχουν από αυτή την πάθηση.

Μετατραυματική αγχώδης διαταραχή (ΜΑΔ – PTSD): Η μετατραυματική αγχώδης διαταραχή εμφανίζεται αφού κάποιος άνθρωπος βιώσει ένα εξαιρετικά στρεσογόνο, τρομακτικό ή οδυνηρό συμβάν. Συχνά εκδηλώνονται με τη μορφή εφιαλτών και «αναδρομών στο παρελθόν», κατά τις οποίες ο πάσχων αναβιώνει το τραυματικό συμβάν. Τα άτομα με ΜΑΔ νιώθουν συχνά ενοχές και απομόνωση, ενώ είναι ευερέθιστα.

Μερικοί άνθρωποι με αγχώδεις διαταραχές προσβάλλονται από περισσότερες από μία αγχώδεις ή ψυχιατρικές διαταραχές ταυτόχρονα (φαινόμενο γνωστό ως «συννοσηρότητα»). Για παράδειγμα, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή και η μετατραυματική αγχώδης διαταραχή μπορεί να σχετίζονται με άλλες ψυχιατρικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης ή της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (ΜΚΔ), της διπολικής διαταραχής (Δ) και της διαταραχής χρήσης ουσιών (ΔΧΟ).

Πόσοι άνθρωποι πάσχουν από άγχος;

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι αγχώδεις διαταραχές είναι διαδεδομένες σε όλον τον κόσμο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι περίπου 284 εκατομμύρια άνθρωποι (το 3,6% του παγκόσμιου πληθυσμού) έχουν αντιμετωπίσει μια αγχώδη διαταραχή. Περίπου το 63% των πασχόντων, δηλαδή 179 εκατομμύρια, είναι γυναίκες, σε σύγκριση με τους άνδρες που αριθμούν 105 εκατομμύρια.

Σύμφωνα με το αμερικανικό Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (Institute for Health Metrics and Evaluation – IHME), πάνω από ένας στους έξι ανθρώπους (σχεδόν 84 εκατομμύρια άνθρωποι) σε ολόκληρη την ΕΕ αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας το 2016. Σε όλες τις χώρες της ΕΕ, η συνηθέστερη ψυχική διαταραχή είναι η αγχώδης διαταραχή, καθώς περίπου 25 εκατομμύρια άνθρωποι (το 5,4% του πληθυσμού) ζουν με αγχώδεις διαταραχές.

Συμπτώματα

Διαφορετικοί άνθρωποι βιώνουν το άγχος διαφορετικά. Οι σωματικές και ψυχικές επιπτώσεις μπορεί να διαφέρουν από το ένα άτομο στο άλλο.

Ποια είναι τα συμπτώματα του άγχους;

Το σώμα αντιδρά στο άγχος με έναν συγκεκριμένο τρόπο, απελευθερώνοντας ορμόνες του στρες όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη. Αυτές οι ορμόνες φέρνουν έναν άνθρωπο που βιώνει άγχος σε μια κατάσταση έντονης εγρήγορσης, κατά την οποία βρίσκεται σε επιφυλακή για πιθανές απειλές, ενώ ενεργοποιείται η φυσική του αντίδρασή πάλης ή φυγής. Αυτό οδηγεί στην εμφάνιση συμπτωμάτων άγχους στα οποία συχνά περιλαμβάνονται τα εξής:

Ψυχικές επιπτώσεις:

Αίσθημα έντασης, νευρικότητας και ανησυχίας.
Αίσθημα τρόμου, πανικού ή αίσθηση κινδύνου.
Συνεχές αίσθημα εγρήγορσης.
Αίσθημα απώλειας ελέγχου.
Δυσκολία συγκέντρωσης ή λογικής σκέψης.
Αίσθημα απώλειας επαφής με την πραγματικότητα ή σχετική ανησυχία.
Ευερέθιστη κατάσταση.
Ανεξέλεγκτες, ιδεοληπτικές σκέψεις.
Εφιάλτες.

Σωματικές επιπτώσεις:

Γρήγορος, ακανόνιστος καρδιακός παλμός (αίσθημα παλμών).
Ταχύπνοια.
Δύσπνοια.
Ζάλη ή λιποθυμική τάση.
Ξηροστομία.
Εφίδρωση ή εξάψεις.
Αίσθηση ανακατέματος στο στομάχι ή ναυτία.
Πόνος στο στομάχι.
Τρεμούλιασμα.
Συχνοουρία.
Αδυναμία παραμονής σε ακινησία.
Πονοκέφαλοι.
Μυϊκοί πόνοι ή ένταση.
Μουδιάσματα.
Προβλήματα με τον ύπνο (αϋπνία).

Ποια είναι τα διαφορετικά επίπεδα άγχους;

Τα επίπεδα άγχους συνήθως κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την ένταση της δυσφορίας που βιώνει ο ασθενής και τις σωματικές επιπτώσεις του άγχους. Συνήθως, υπάρχουν τρεις κατηγορίες:

Ήπιο άγχος: Αυτό είναι το πιο συνηθισμένο επίπεδο άγχους. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι βιώνουν ήπιο άγχος κάποιες στιγμές της ζωής τους. Παραδείγματα καταστάσεων που μπορεί να προκαλέσουν ήπιο άγχος είναι τα διαγωνίσματα, η αναμονή για αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων ή η καθυστερημένη άφιξη σε κάποιο σημαντικό ραντεβού. Το ήπιο άγχος δεν διαρκεί πολύ και οι άνθρωποι συνήθως αναρρώνουν γρήγορα από τις επιπτώσεις του.
Μέτριο άγχος: Ένας άνθρωπος που βιώνει μέτριας έντασης άγχος αντιμετωπίζει πιο συχνά ή πιο επίμονα συμπτώματα από εκείνα που προκαλεί το ήπιο άγχος. Παραδείγματα ψυχολογικών συμπτωμάτων του μέτριου άγχους είναι η νευρικότητα, η αδυναμία χαλάρωσης και η υπερβολική ανησυχία. Παραδείγματα σωματικών συμπτωμάτων είναι η λιποθυμική τάση, η εφίδρωση και οι εξάψεις, η ναυτία, τα νεύρα και οι μυϊκοί πόνοι. Το μέτριας έντασης άγχος μπορεί να διαταράσσει την καθημερινή ζωή των πασχόντων, οδηγώντας σε μεγαλύτερης έντασης άγχος. Η διαχείριση του άγχους με στρατηγικές αυτοβοήθειας ή συμβουλές από τον γιατρό μπορεί να φανεί χρήσιμη.
Έντονο άγχος: Αυτό το επίπεδο άγχους είναι τρομερά εξουθενωτικό. Τα συμπτώματα του έντονου άγχους εμφανίζονται συχνά και επίμονα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τον αυξημένο καρδιακό παλμό, αίσθημα πανικού, νευρική ή ασυνήθιστη συμπεριφορά, θυμό και κοινωνική απομάκρυνση από άλλους ανθρώπους. Τα σοβαρά συμπτώματα άγχους μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα τα άτομα να μην μπορούν να εργαστούν ή να ασχοληθούν με τις συνήθεις καθημερινές τους δραστηριότητες. Μερικές φορές, οι άνθρωποι που διακατέχονται από σοβαρό άγχος στρέφονται στην κατανάλωση αλκοόλ ή τη χρήση ναρκωτικών ως τρόπο αντιμετώπισης των συμπτωμάτων τους. Για περιπτώσεις ανθρώπων που πάσχουν από έντονο άγχος, απαιτείται η παροχή εξειδικευμένης βοήθειας.

Ποιες είναι οι πρώτες ενδείξεις του άγχους;

Οι πρώτες ενδείξεις του άγχους μερικές φορές δεν είναι ευδιάκριτες, ενώ συχνά εξελίσσονται αργά με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μία από τις πιο συνηθισμένες πρώτες ενδείξεις του άγχους είναι η υπερβολική ανησυχία για καθημερινές καταστάσεις. Μερικές φορές, τα συμπτώματα αρχίζουν στην παιδική ηλικία ή την εφηβεία και συνεχίζονται στα ενήλικα χρόνια.

Αίτια, παράγοντες κινδύνου και προσδόκιμο ζωής

Το άγχος μπορεί να προκληθεί από πολλές διαφορετικές καταστάσεις ή εμπειρίες. Μερικές φορές, η αναγνώριση της αιτίας του άγχους μπορεί να μην είναι εύκολη, κάτι που ενδέχεται να επιφέρει περαιτέρω άγχος ή αναστάτωση.

Τι προκαλεί το άγχος;

Τα προβλήματα με το άγχος συχνά πυροδοτούνται από δύσκολα ή τραυματικά γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν (κατά την παιδική ηλικία, την εφηβεία ή αργότερα). Ακολουθούν μερικά παραδείγματα συμβάντων που μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα άγχους:

Σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση.
Χωρισμός ή διαζύγιο.
Πένθος.
Εκφοβισμός (bullying) ή κοινωνικός αποκλεισμός.

Το άγχος μπορεί επίσης να προκληθεί από τρέχοντα ζητήματα ή καθημερινά προβλήματα, όπως:

Εργασιακή πίεση.
Υπερβολικά ωράρια εργασίας.
Οικονομικά προβλήματα.
Προβλήματα σε προσωπικές σχέσεις.
Υπερκόπωση.
Αίσθημα μοναξιάς ή απομόνωσης.
Απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.
Σοβαρή ασθένεια ή τραυματισμός.
Εκφοβισμός, παρενόχληση ή κακοποίηση.
Άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη.

Μερικές φορές, ορισμένοι άνθρωποι έχουν υποκείμενες παθήσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν τα επίπεδα άγχους που αντιμετωπίζουν. Ορισμένα παραδείγματα ιατρικών παθήσεων που συνδέονται με το άγχος είναι τα εξής:

Καρδιακές παθήσεις.
Διαβήτης.
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Προβλήματα με τον θυροειδή.
Αναπνευστικές παθήσεις, όπως χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

Άγχος μπορεί επίσης να προκαλέσουν ορισμένα φάρμακα, όπως τα ψυχιατρικά φάρμακα, μερικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ορισμένων σωματικών παθήσεων, καθώς και τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.

Είναι κληρονομικό το άγχος;

Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι όταν κάποιος έχει έναν κοντινό συγγενή που αντιμετωπίζει προβλήματα με το άγχος, έχει και ο ίδιος αυξημένες πιθανότητες να αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα. Χρειάζεται να διεξαχθεί περισσότερη έρευνα, προκειμένου να κατανοήσουμε αν συμβάλλουν γενετικοί παράγοντες στην εκδήλωση του άγχους ή αν κάποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε αυτή λόγω συμπεριφορών που έμαθαν από τους γονείς και τους συγγενείς τους ενώ μεγάλωναν.

Ποιοι άνθρωποι παθαίνουν άγχος;

Ο καθένας μπορεί να εμφανίσει άγχος, αν και οι αγχώδεις διαταραχές ξεκινούν συχνά κατά την εφηβεία. Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να προσβληθούν σε σχέση με τους άνδρες.

Πόσο καιρό μπορεί να ζήσει κανείς όταν πάσχει από άγχος;

Το άγχος δεν είναι πάθηση που απειλεί τη ζωή. Ωστόσο, έρευνες που δημοσιεύτηκαν στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση The British Journal of Psychiatry δείχνουν ότι οι αγχώδεις διαταραχές μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου (θνησιμότητα). Η συννοσηρότητα (ταυτόχρονη εμφάνιση δύο διαταραχών) των αγχωδών διαταραχών και της κατάθλιψης αποτελεί βασικό παράγοντα αυξημένου κινδύνου θνησιμότητας.

Διάγνωση

Η διάγνωση του άγχους δεν είναι απλή υπόθεση. Μερικές φορές, ο γιατρός μπορεί να δυσκολευτεί να διακρίνει εάν κάποιος έχει αγχώδη διαταραχή ή άγχος ως σύμπτωμα της κατάθλιψης.

Πώς γίνεται η διάγνωση του άγχους;

Για να διαγνωσθεί με ακρίβεια το άγχος, ο γιατρός πρέπει να αποκλείσει ορισμένες σωματικές ασθένειες που πιθανώς να προκαλούν τα συμπτώματα. Μπορούν να θέσουν ερωτήσεις σχετικά με:

Τυχόν σωματικά ή ψυχολογικά συμπτώματα.
Πόσο καιρό αποτελούν πρόβλημα τα συμπτώματα.
Τυχόν σημαντικές ανησυχίες, φόβους ή θέματα.
Την προσωπική ζωή του ατόμου.

Μπορεί να είναι δύσκολο να μιλήσετε με έναν γιατρό για συναισθήματα, αισθήματα και προσωπικά ζητήματα. Παρ’ όλα αυτά, ο γιατρός πρέπει να κατανοήσει τα συμπτώματα και τις περιστάσεις, προκειμένου να κάνει διάγνωση με ακρίβεια.

Για να συμβάλλει στη διάγνωση, ο γιατρός μπορεί επίσης να κάνει μια φυσική εξέταση και ορισμένες εξετάσεις αίματος, ώστε να αποκλείσει παθήσεις όπως η αναιμία (έλλειψη σιδήρου) ή ο υπερθυρεοειδισμός.

Εξετάσεις για τη διάγνωση του άγχους

Δεν υπάρχουν εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση του άγχους. Εάν ο γιατρός δεν μπορεί να βρει κάποια ιατρική αιτία για ορισμένα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα, ενδέχεται να παραπέμψει τον ασθενή σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, όπως ψυχίατρο ή ψυχολόγο.

Ο ειδικός ψυχικής υγείας θα κάνει περαιτέρω ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματα, τα αισθήματα και τα συναισθήματα του ασθενή, και στη συνέχεια πραγματοποιήσει μια κλινική αξιολόγηση χρησιμοποιώντας ερωτηματολόγια, προκειμένου να μετρήσει τα επίπεδα άγχους. Παραδείγματα ερωτηματολογίων αξιολόγησης του άγχους είναι η κλίμακα αξιολόγησης άγχους του Hamilton (HAM-A), ή η κλίμακα άγχους Beck (Beck Anxiety Inventory – BAI), η οποία μετρά την ένταση του άγχους σε ενήλικες και εφήβους.

Αντιμετώπιση και φαρμακευτική αγωγή

Η αντιμετώπιση και η φαρμακευτική αγωγή για το άγχος μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα και να διευκολύνουν τη ζωή κάποιου με αυτή την πάθηση.

Φαρμακευτική αγωγή

Οι γιατροί χρησιμοποιούν μια σειρά από φάρμακα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να διαχειριστούν τα συμπτώματα του άγχους τους. Ωστόσο, τα φάρμακα δεν πρέπει να παρέχονται ως μοναδική θεραπευτική επιλογή. Αντ' αυτού, οι γιατροί πρέπει συχνά να συνεργάζονται με τους ασθενείς, ώστε να βρουν το κατάλληλο φάρμακο, τη δοσολογία και τη θεραπεία που φέρνουν το καλύτερο αποτέλεσμα.

Ορισμένα φάρμακα προορίζονται μόνο για βραχυπρόθεσμη χρήση, ενώ άλλα μπορούν να συνταγογραφηθούν για μεγαλύτερες περιόδους.

Ανάλογα με τα συμπτώματα του εκάστοτε ασθενή, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αντιμετωπίσει τα σωματικά συμπτώματα και τις ψυχολογικές επιπτώσεις του άγχους.

Στα φάρμακα που συνταγογραφούνται συχνότερα για τη θεραπεία του άγχους περιλαμβάνονται τα εξής:

Αντικαταθλιπτικά: Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα αντικαταθλιπτικά είναι τα πρώτα φάρμακα που χορηγούνται και συνήθως αποτελούν έναν τύπο φαρμάκου που ονομάζεται «εκλεκτικός αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης» (ΕΑΕΣ – SSRI). Αυτά τα φάρμακα δρουν αυξάνοντας τα επίπεδα μιας χημικής ουσίας που ονομάζεται σεροτονίνη στον εγκέφαλο. Η σεροτονίνη διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στον εγκέφαλο, καθώς ενισχύει τα αισθήματα ευεξίας και ευτυχίας, ενώ βοηθάει στη σκέψη, τη μνήμη, τον ύπνο, την πέψη και την κυκλοφορία του αίματος. Οι ΕΑΕΣ μπορούν να λαμβάνονται μακροπρόθεσμα, αλλά μπορεί να χρειαστεί να περάσουν μερικές εβδομάδες πριν ξεκινήσει η δράση τους. Ένας άλλος τύπος αντικαταθλιπτικού που μπορεί να χορηγηθεί ονομάζεται «αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης» (ΑΕΣΝ – SNRI). Αυτά τα φάρμακα δρουν αυξάνοντας την ποσότητα σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης στον εγκέφαλο. Πραγματοποιούν συγκεκριμένες αλλαγές στον εγκέφαλο και στα νευρικά κύτταρα, με στόχο τη ρύθμιση της διάθεσης.
Αντιεπιληπτικά φάρμακα: Ορισμένα αντιεπιληπτικά φάρμακα (επίσης γνωστά ως αντισπασμωδικά φάρμακα) που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της επιληψίας μπορούν να αντιμετωπίσουν επίσης αποτελεσματικά το άγχος. Δρουν μειώνοντας την υπερβολική δραστηριότητα στα τμήματα του εγκεφάλου τα οποία ελέγχουν το αίσθημα του φόβου.
Βενζοδιαζεπίνες: Οι βενζοδιαζεπίνες είναι ένα είδος ηρεμιστικού που μερικές φορές χρησιμοποιείται ως βραχυπρόθεσμη θεραπεία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου έντονου άγχους, ενίοτε σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα. Επειδή τα ηρεμιστικά φάρμακα ενδέχεται να προκαλέσουν έντονη υπνηλία, οι γιατροί μερικές φορές προτείνουν στους ασθενείς να μην οδηγούν και να μη χειρίζονται μηχανήματα όσο συνεχίζουν τη λήψη τους

Θεραπεία

Υπάρχουν πολλές ψυχολογικές θεραπείες (ψυχοθεραπείες) που μπορεί να φανούν χρήσιμες στην αντιμετώπιση του άγχους, όπως:

Καθοδηγούμενη αυτοβοήθεια: Ένας γιατρός ή ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να προτείνει ένα καθοδηγούμενο μάθημα αυτοβοήθειας που συμβάλλει στη διαχείριση των επιπέδων άγχους και διδάσκει τεχνικές καθημερινής αντιμετώπισης του άγχους. Σχετικές δραστηριότητες είναι η παρακολούθηση ενός βιβλίου εργασιών ή ενός ηλεκτρονικού μαθήματος με την υποστήριξη ενός θεραπευτή.
Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ – CBT): Αυτή η μορφή θεραπείας βοηθά τους ανθρώπους να εξετάζουν κριτικά τις ανήσυχες σκέψεις ή τα αρνητικά συναισθήματά τους. Μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα προσήλωσης και συγκέντρωσης, καθώς και να μειώσει την ανάγκη αποφυγής όσων προκαλούν άγχος. Κατά τη ΓΣΘ, ο ασθενής συνήθως πραγματοποιεί εβδομαδιαίες συνεδρίες με έναν ειδικά εκπαιδευμένο και διαπιστευμένο θεραπευτή σε διάστημα μηνών.
Εφαρμοσμένη χαλάρωση: Σε αυτή την προσέγγιση, ένας εκπαιδευμένος θεραπευτής διδάσκει τον ασθενή πώς να χαλαρώνει τους μύες του και να εφαρμόζει αυτή την τεχνική όταν βρίσκεται σε καταστάσεις που του προκαλούν άγχος.

Παρέμβαση

Όταν το άγχος επηρεάζει την καθημερινή ζωή κάποιου ανθρώπου, είναι εξαιρετικά σημαντικό να λαμβάνει έγκαιρα ιατρική φροντίδα, ώστε να μην επιδεινωθεί η κατάστασή του.

Όταν υπάρχει υποψία για ύπαρξη αγχώδους διαταραχής, θα πρέπει να παρέχεται στον ασθενή ψυχολογική παρέμβαση ως θεραπεία πρώτης γραμμής.

Ένας πιστοποιημένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας που γνωρίζει αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης του άγχους μπορεί να διδάξει στον ασθενή κρίσιμες στρατηγικές διαχείρισης της αγχώδους διαταραχής του.

Διατροφή

Οι άνθρωποι που πάσχουν από άγχος πρέπει να ακολουθούν μια τακτική, υγιεινή, καλά ισορροπημένη διατροφή. Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό να τρώνε τακτικά και να μην παρακάμπτουν γεύματα, καθώς αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την πτώση του σακχάρου στο αίμα και έτσι να αισθάνονται νευρικοί ή σε συνεχή εγρήγορση, με συνέπεια την επιδείνωση του υποκείμενου άγχους τους. .

Οι τροφές που είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, όπως τα σιτηρά ολικής αλέσεως (που περιλαμβάνουν βρώμη, κινόα, καθώς και ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως) πιστεύεται ότι αυξάνουν την ποσότητα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, η οποία έχει ηρεμιστική επίδραση.

Το αλκοόλ και η καφεΐνη πρέπει να περιορίζονται ή να αποφεύγονται, διότι μπορούν να προκαλέσουν νευρικότητα και να επηρεάσουν το ωράριο του ύπνου.

Άσκηση

Η άσκηση μπορεί να είναι πολύ ευεργετική για ανθρώπους με άγχος. Παράγει χημικές ουσίες στον εγκέφαλο που ονομάζονται ενδορφίνες και δρουν ως φυσικά παυσίπονα, ενώ βελτιώνουν επίσης τον ύπνο, με αποτέλεσμα να μειώνουν τα αισθήματα στρες και άγχους.

Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η τακτική άσκηση μπορεί να μειώσει τα αισθήματα έντασης, να βελτιώσει και να σταθεροποιήσει τη διάθεση, να βελτιώσει τον ύπνο και την αυτοεκτίμηση. Η αερόβια άσκηση μπορεί να αρχίσει να έχει αγχολυτική επίδραση ύστερα από μόλις πέντε λεπτά.

Αν και όλα τα είδη σωματικής άσκησης μπορούν να μειώσουν το άγχος, σύμφωνα με τους ερευνητές, το πιο ευεργετικό είδος είναι η αερόβια άσκηση που αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό. Ακολουθούν μερικές αερόβιες ασκήσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του άγχους:

Κολύμπι
Ποδηλασία
Τρέξιμο ή τζόκινγκ
Ζωηρό περπάτημα
Τένις
Χορός

Ακόμη και σύντομες περίοδοι άσκησης υψηλής έντασης (μόνο 10–15 λεπτά) μπορούν να βελτιώσουν τη φυσική κατάσταση και τη διάθεση.

Πρόληψη

Δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί με ακρίβεια το τι θα πυροδοτήσει σε κάποιον προβλήματα με το άγχος. Ωστόσο, μπορούν να ληφθούν μέτρα για τη μείωση του αντίκτυπου που έχουν τα σχετικά συμπτώματα:

Να ζητάτε νωρίς βοήθεια: Η αντιμετώπιση του άγχους μπορεί να γίνει δυσκολότερη, αν καθυστερήσει πολύ καιρό.
Να ζείτε υγιεινά: Η άσκηση μπορεί να ενισχύσει την ψυχική υγεία και να καταπραΰνει το αίσθημα άγχους.
Να διατηρείτε όσο υψηλότερα μπορείτε τα επίπεδα δραστηριότητάς σας: Η συμμετοχή σε δραστηριότητες και χόμπι μπορεί να βελτιώσει τα αισθήματα αυτοεκτίμησης και να αποσπάσει τη σκέψη από ανησυχίες. Η κοινωνική αλληλεπίδραση μπορεί να αποτρέψει αισθήματα απομόνωσης.
Να αποφεύγετε το αλκοόλ και τη χρήση ναρκωτικών: Το αλκοόλ και η χρήση ναρκωτικών μπορεί να προκαλέσουν άγχος ή να επιδεινώσουν το υφιστάμενο άγχος.

Επιστημονικές μελέτες

Βρίσκεται σε εξέλιξη επιστημονική έρευνα για το άγχος, τους πιθανούς κινδύνους εκδήλωσης αγχωδών διαταραχών και τις αποτελεσματικές θεραπευτικές επιλογές. Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην κατανόηση των τμημάτων του εγκεφάλου που εμπλέκονται, όταν βιώνει κάποιος φόβο και άγχος. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η περιοχή της αμυγδαλής φαίνεται να διαδραματίζει ρόλο στην εκμάθηση των αισθημάτων του φόβου, του κινδύνου και της ασφάλειας. Η αμυγδαλή των ανθρώπων που πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές φαίνεται να είναι πιο αντιδραστική από όσο στον γενικό πληθυσμό.

Μια άλλη εξαιρετικά σημαντική μελέτη εξέτασε τον τρόπο με την οποίο ένας υποδοχέας που συμβάλλει στη λειτουργία του συστήματος επιβράβευσης του εγκεφάλου μπορεί να στοχευθεί κατά τη θεραπεία της ανηδονίας (απουσία αισθήματος ευχαρίστησης), η οποία αποτελεί σύμπτωμα αρκετών αγχωδών διαταραχών. Η έρευνα αυτή έχει σημαντικές προεκτάσεις για την ανάπτυξη φαρμάκων που στοχεύουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου και ελπίζουμε ότι θα οδηγήσει σε κλινικές δοκιμές που θα προσφέρουν ακόμα περισσότερες πληροφορίες στο μέλλον.

Ένας τομέας όπου έχει σημειώσει σημαντική πρόοδος είναι ο ρόλος των γονιδίων σε διάφορες ασθένειες και παθήσεις. Οι τρέχουσες έρευνες εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο ενδέχεται να συνεργάζονται τα γονίδια και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όταν συμβάλλουν στην εκδήλωση αγχωδών διαταραχών. Για παράδειγμα, ένα παιδί με γενετική προδιάθεση να είναι ντροπαλό και ευαίσθητο μπορεί να γίνει στόχος για εκφοβισμό (bullying). Με τη σειρά του, όταν κάποιος εκφοβίζεται (στοιχείο που αποτελεί περιβαλλοντικό παράγοντα), πιθανώς να αυξηθούν τα επίπεδα άγχους του.

Συνεχίζεται η διεξαγωγή έρευνας σε θεραπευτικές επιλογές για το άγχος, καθώς δεν έχει σημειωθεί ιδιαίτερη εξέλιξη τα τελευταία χρόνια στα διαθέσιμα φάρμακα που βοηθούν όσους ανθρώπους πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές. Το τελευταίο διάστημα, οι επιστήμονες προσπαθούν να αναπτύξουν νέα φάρμακα που ενδέχεται να αντικαταστήσουν τα υπάρχοντα αγχολυτικά, τα οποία δεν είναι αποτελεσματικά για όλους τους ασθενείς. Επίσης, γνωρίζουμε ότι ορισμένα από αυτά ενδεχομένως να προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες και να εγείρουν προβληματισμούς όσον αφορά την ασφάλεια (για παράδειγμα, ενέχουν κίνδυνο κατάχρησης και εξάρτησης)

Παρ’ όλα αυτά, η επιστημονική κοινότητα είναι αισιόδοξη ότι θα υπάρξει περαιτέρω πρόοδος στο εγγύς μέλλον. Στο μέλλον, οι θεραπευτικές προσεγγίσεις για το άγχος θα διαφέρουν πολύ από τις σημερινές.

Παραπομπές

Ritchie H, Roser M. Mental health. Our World in Data. Published 2018. Accessed February 2021. https://ourworldindata.org/mental-health.
OECD/European Union. Health at a Glance: Europe 2018: State of Health in the EU Cycle. OECD Publishing, Paris/European Union, Brussels. 2018. Accessed February 2021. https://doi.org/10.1787/health_glance_eur-2018-en.
Mind. Anxiety and panic attacks. Accessed February 2021. https://www.mind.org.uk/information-support/types-of-mental-health-problems/anxiety-and-panic-attacks/causes-of-anxiety/
Anxiety and Depression Association of America. Facts and statistics. Accessed February 2021. https://adaa.org/about-adaa/press-room/facts-statistics
Meier SM, Matthiesen M, Mors O, Mortensen PB, Laursen TM, Penninx BW. Increased mortality among people with anxiety disorders: total population study. Br J Psychiatry. 2016;209(3):216-21. doi:10.1192/bjp.bp.115.171975
West London NHS Trust. Diagnosis of anxiety disorder. Updated January 2021. Accessed February 2021.
Naidoo U. Nutritional strategies to ease anxiety. Harvard Health Publishing. Published April 13, 2016. Accessed February 2021. https://www.health.harvard.edu/blog/nutritional-strategies-to-ease-anxiety-201604139441.
Anxiety and Depression Association of America. Exercise for stress and anxiety. Accessed February 2021. https://adaa.org/living-with-anxiety/managing-anxiety/exercise-stress-and-anxiety.
Everyday Health. How exercise eases anxiety. Published June 2009. Accessed February 2021.https://www.everydayhealth.com/anxiety/anxiety-and-exercise.aspx
Schumann CM, Bauman MD, Amaral DG. Abnormal structure or function of the amygdala is a common component of neurodevelopmental disorders. Neuropsychologia. 2011;49(4):745-759. doi:10.1016/j.neuropsychologia.2010.09.028
Krystal AD, Pizzagalli DA, Smoski M, et al. A randomized proof-of-mechanism trial applying the ‘fast-fail’ approach to evaluating κ-opioid antagonism as a treatment for anhedonia. Nat Med. 2020;26(5):760-768. doi:10.1038/s41591-020-0806-7
Craske MG, Stein MB, Eley TC, et al. Anxiety disorders [published correction appears in Nat Rev Dis Primers. 2017 Dec 14;3:17100]. Nat Rev Dis Primers. 2017;3:17024. doi:10.1038/nrdp.2017.24
Singh S. The future of anxiety treatment will be drastically different. Life Science Leader. Published September 2020. Accessed February 2021. https://www.lifescienceleader.com/doc/the-future-of-anxiety-treatment-will-be-drastically-different-0001.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει...

Επιληψία

Αφαιρετικές κρίσεις της παιδικής ηλικίας

Σε αυτού του είδους τις επιληπτικές κρίσεις, το παιδί χάνει για λίγο τη συνείδησή του, κοιτάζει με απλανές βλέμμα και δεν ανταποκρίνεται σε όσα συμβαίνουν γύρω του. Η συχνότητα και η διάρκειά τους είναι απρόβλεπτες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ανησυχία στους γονείς και τα μέλη της οικογένειας.

Άγχος

Σε αυτό το τμήμα

Σχετικά άρθρα

Σε αυτό το τμήμα

Τι είναι το άγχος;

Ποιοι είναι οι κύριοι τύποι άγχους;

Πόσοι άνθρωποι πάσχουν από άγχος;

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα του άγχους;

Ποια είναι τα διαφορετικά επίπεδα άγχους;

Ποιες είναι οι πρώτες ενδείξεις του άγχους;

Αίτια, παράγοντες κινδύνου και προσδόκιμο ζωής

Τι προκαλεί το άγχος;

Είναι κληρονομικό το άγχος;

Ποιοι άνθρωποι παθαίνουν άγχος;

Πόσο καιρό μπορεί να ζήσει κανείς όταν πάσχει από άγχος;

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση του άγχους;

Εξετάσεις για τη διάγνωση του άγχους

Αντιμετώπιση και φαρμακευτική αγωγή

Φαρμακευτική αγωγή

Θεραπεία

Παρέμβαση

Διατροφή

Άσκηση

Πρόληψη

Επιστημονικές μελέτες

Παραπομπές

Μπορεί να σας ενδιαφέρει...

Neuraxpharm

Βοήθεια

Καλώς ήρθατε πίσω