Co to jest dziecięca padaczka nieświadomości?
Są to napady, podczas których dziecko na krótko traci świadomość, „wyłącza się”, patrząc bez reakcji na to, co dzieje się wokół niego. Ich częstotliwość i czas trwania są nieprzewidywalne, co budzi niepokój rodziców oraz pozostałych członków rodziny.
Choroba pojawia się między czwartym a dziesiątym rokiem życia, a zdecydowana większość dzieci wyrasta z tych napadów do 12. roku życia.
Napady mogą trwać od kilku do 20 sekund i mogą charakteryzować się łagodnym trzepotaniem powiek, kącika ust lub innych mięśni. Często współwystępują z ruchami mimowolnymi, takimi jak oblizywanie warg, połykanie lub szamotanie się z ubraniami, z towarzyszącą bladością skóry i rozszerzeniem źrenic. (1)
Występują one u niewielkiej liczby dzieci z padaczką w wieku poniżej 16 lat, a wiele z nich pozostaje niezauważonych. Wynika to z faktu, że napady są ulotne, trwają zaledwie kilka sekund, a dziecko nie jest świadome, że się wydarzyły. Dziecięca padaczka nieświadomości (CAE, Child Absence Epilepsy) dotyczy około 8% dzieci z padaczką. (2)
Napady mogą występować od 5 do 100 razy dziennie i chociaż generalnie nie mają trwałego wpływu na organizm chorego, u mniejszej grupy dzieci potencjalnie powodują zaburzenia uwagi i uczenia się; dlatego wymagają szybkiej diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
W diagnostyce CAE wykorzystuje się zazwyczaj badanie MR i EEG oraz dane z wywiadu klinicznego. Ponadto lekarze mogą również pobrać próbki krwi do badań i wykonać próbę hiperwentylacji do wywołania napadu nieświadomości.
Przyczyna CAE jest nieznana, ale uważa się, że w dużym stopniu choroba ma podłoże genetyczne, a jedno na troje dzieci z dodatnim wywiadem rodzinnym doświadcza podobnych napadów2. Element genetyczny wraz z wywoływaną przez niego nieprzewidywalną aktywnością elektryczną w mózgu to złożony i nie do końca poznany problem.
CAE można dobrze kontrolować za pomocą odpowiednich leków. U około 10-15% dzieci w tej grupie wystąpią również inne napady padaczkowe, ale u ponad 60% z nich choroba ustępuje w okresie dojrzewania. (2)
Wskazówki dla rodziców i rodziny
Może to nie być sen na jawie
CAE może być czymś więcej niż tylko przejściowym „wyłączeniem” i pojawiać się w postaci epizodów rozkojarzenia lub śnienia na jawie. Dziecko z podejrzeniem CAE należy skonsultować z lekarzem.
Zachowaj spokój
Nie krzycz – dziecko cię nie słyszy. Delikatnie dotknij jego ramienia, ale pamiętaj, że może nie reagować przez 20 sekund. Nie jest potrzebna żadna inna interwencja.
Bądź świadomy
Obserwuj, co się dzieje z dzieckiem; czy widzisz trzepotanie powiek, oblizywanie warg i opadanie głowy lub ciała do przodu. Informacje te pomogą lekarzowi ustalić rozpoznanie.
Utrzymuj pozytywne nastawienie
Okazuje się, że wiele leków skutecznie pozwala kontrolować napady, dzięki czemu choroba poddaje się leczeniu. Co najmniej dwoje z trojga dzieci z CAE odpowiada na leki, a napady ustępują w okresie dojrzewania.
Wyjaśnij i zaangażuj swoje dziecko
Rozmawiaj z dzieckiem o jego padaczce, zachęcaj je do zadawania pytań i udzielaj prostych i zrozumiałych odpowiedzi. Otwarte podejście do problemu pozwala ograniczyć wpływ stresu, strachu i zmniejszyć ewentualne obawy.
Przekaż dziecku odpowiednie informacje, które wykorzysta do wytłumaczenia własnej sytuacji zdrowotnej przyjaciołom oraz innym osobom w szkole. W ten sposób syn/córka będzie mógł/mogła poradzić sobie z ewentualnymi nieporozumieniami w grupie rówieśniczej.
Piśmiennictwo:
- Panayiotopoulos CP. Typical absence seizures and their treatment. Arch Dis Child. 1999;81(4):351-355. doi:10.1136/adc.81.4.351
- Epilepsy Foundation. Childhood Absence Epilepsy. Accessed January 2021. https://www.epilepsy.com/learn/types-epilepsy-syndromes/childhood-absence-epilepsy
